Güneş Enerjisi Sistemi (GES) Arızaları

GES Arızaları Nelerdir?

Güneş enerji santrallerinde (GES) kapalı havalara bağlı olmaksızın üretim ya da performans kaybına sebep olabilecek fonksiyonel problemlere "GES Arızaları" denir. Bu problemler, arızanın meydana geldiği GES sistem elemanlarının isimleriyle de anılabilir: Güneş paneli arızaları, inverter arızaları gibi.

GES sistemleri, birçok ekipmanı barındıran komplike sistemlerdir. GES sistemleri, 25 yıl kullanım ömürleri ile oldukça dayanıklı teknolojik ekipmanlardır. Ancak, çevresel faktörler ve bakım onarımın aksatılması gibi sebepler GES arızalarına yol açabilir. GES sistemini oluşturan ekipmanların bir ya da birden fazlasında meydana gelebilecek arızalar, sistemin çalışmamasına yol açar, bu durum da GES arızası olarak adlandırılır.

‍

Hazırda kurulu güneş enerjisi sisteminizi kaydettiniz mi? Ücretsiz kayıt olun, doğru GES yönetimi ile veriminizi artırın:

GES Verimini ve Kazancınızı Artırmak için Ücretsiz Kayıt Olun >>

‍

GES Arıza ve Hasar Türleri

Sık karşılaşılan güneş enerji santrali arızalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yanlış bağlantı, kabloların aşınması gibi sebeplerle ortaya çıkan izolasyon arızaları
• Inverter arızaları
• Güneş panellerinde meydana gelebilecek arıza ve hasarlar (çatlaklar, kırılmalar, aşırı ısınma, kirlilik, nem vb.)
• Konnektör arızaları
• Trafo (orta gerilim) arızaları
• Röle koordinasyonu arızaları

GES Arızası Durumunda Ne Yapmalıyım?

GES kurulumu yapan şirketler, sistem için genellikle 2 ilâ 10 sene arası servis garantisi verir. Bundan dolayı, öncelikle kurulum sırasında aldığınız servis garanti süresini kontrol edin ve garanti süresi içindeyseniz GES arıza bildirimini kurulumu yapmış olan şirkete yapın. Sistem hakkında yeterli bilgisi olmayan kişilerin müdahalesi, daha büyük sorunlara yol açabileceği gibi garantinin sona ermesine de sebep olabilir. Eğer garanti süresi dolmuşsa da sadece size kurulum yapmış olan şirketten değil, herhangi bir kurulum şirketinden destek alabilirsiniz.

Güneş Santrali Arızası Nasıl Anlaşılır?

Güneş enerji sistemlerinde meydana gelebilecek arızalar, sistemin hiç çalışmaması ya da normalin altında enerji üretimi ile anlaşılabilir. Ayrıca, inverter gibi ekipmanlarda hata uyarıları görülebilir. Bazı durumlarda arızanın bu aşamaya kadar fark edilememesi, büyük ölçekli sorunlara ve enerji üretiminin uzun süre durmasına yol açar. Güneşli günlerde meydana gelebilecek arızalar, önemli üretim kaybına sebep olur. Bu durum, kapalı havalara bağlı olmayan üretim kaybı olarak tanımlanır. Böyle bir durumla karşılaşmamak adına periyodik bakımlar oldukça önem arz eder. Herhangi bir sorun olmasa dahi belirli aralıklarla GES bakım onarımı yapılması önerilir.

Bakım gerektiren durumlar ve bakım sıklığı gibi birçok konuyu GES bakım onarım yazımızda bulabilirsiniz.

Güneş Paneli Arızaları

Zamanla panellerin üzerinde biriken kir ve toz, hücrelere iletilen güneş ışınımının azalmasına sebep olur. Bu azalma, verimin düşmesine ve üretimde kayıp yaşanmasına yol açar. Hava koşulları ve yağışlar (örneğin dolu veya fırtına, kar birikmesi vb.) veya ağaç düşmesi, kaya yuvarlanması, toprak kayması, yıldırım düşmesi ve yangınlar, ne kadar kaliteli olursa olsun güneş panellerinde hasara sebep olabilir.

Bunlara benzer pek çok çevresel etkinin yanı sıra periyodik bakım ve temizliğin yapılmaması, güneş panellerinde verimin düşmesine ya da daha büyük ölçekli güneş paneli hasarına sebep olabilir.

Güneş Paneli Firmalarını Karşılaştır

Güneş panellerinde karşılaşılabilecek arızaların ekonomik etkilerinden korunmak için GES sigortası yaptırabilirsiniz. GES sigortası ile ilgili detaylı bilgiye GES sigortası yazımızdan ulaşın.

Dış darbelerden kaynaklanan hasarların yanında, sık rastlanılan güneş paneli problemleri şunlardır:

• Güneş paneli diyot arızası
• Güneş enerjisi antifriz eksilmesi
• Güneş enerjisi şamandıra bozulması
• Güneş paneli inverter arızası

Güneş Paneli Diyot Arızası

Güneş paneli diyot arızaları, hatalı durumun parçanın üretim sürecinde test edilmemesi, nakliye sırasında parçaların zarar görmesi ya da montaj hataları gibi pek çok sebeple meydana gelebilir. Periyodik bakımlar ve testlerle tespit edilemeyen ve zamanında müdahale edilmeyen diyot arızaları verimde düşüşe sebep olur. Diyot arızaları, ancak parçanın değiştirilmesi ile onarılır.

Güneş Enerjisi Antifriz Eksilmesi

Güneş enerji sistemlerinde antifriz, sistemin kış aylarında aşırı soğuk hava ve donmalardan, yaz aylarında ise aşırı ısıdan zarar görmemesi için kullanılır. Antifrizin eksilmesi verimin düşmesine, güneş enerjisiyle su ısıtma sistemlerinde suyun yeterince ısınmamasına ya da sistemin kullanım ömrünün azalmasına yol açar. Bu sebeple, güneş enerjisi sisteminde antifriz seviyesi sürekli kontrol edilmeli, eksilme durumunda takviye yapılmalıdır.

Güneş Enerjisi Şamandıra Bozulması

Güneş enerjisi sistemlerinde şamandıra arızası, sık görülen sorunlardandır. Şamandırada meydana gelecek arızanın ilk sebebi ise sistemi besleyen şebeke suyunun pis ya da aşırı kireçli olması veya şamandıra topunun delinmesidir. Şamandıra arızası, sistemin su akıtmasına ve depodaki suyun azalmasına yol açar. Şamandıra arızasında parçanın değiştirilmesi gerekir.

Güneş Paneli İnverter Arızası

GES sistemlerinde doğru akım olarak üretilen elektriği alternatif akıma çeviren inverter, sistemin en önemli ve en pahalı parçalardandır. İnverter arızaları, sistemin çalışmamasına ve büyük ölçekli üretim kayıplarına yol açar. İnverter arızalarının başlıca sebepleri; gerilimde meydana gelen dalgalanmalar, kısa devreler veya inverter’e bağlı kablolarda oluşabilecek yanlış ya da gevşek bağlantılar olabilir. İnverter arızası durumunda sistemde “kapalı” (off) veya “hata modu” (fault mode) uyarıları görülür.

Akıllı inverter olarak bilinen tam otomatik inverter aygıtlarında sistemdeki arızanın türü, ekrandaki arıza kodlarıyla anlaşılabilir. Akıllı inverter arıza kodları ve bu kodların anlamları şu şekildedir:

• 01: fan arızası
• 02: aşırı ısınma
• 03: yüksek akü voltajı
• 04: düşük akü voltajı
• 05: çıkış kısa devre hatası
• 06: çıkış voltajı yüksek
• 07: aşırı yük, zaman aşımı
• 08: yüksek bara voltajı
• 09: baradan yumuşak çalıştırma başarısız
• 11: yüksek solar gerilim, ana röle başarısız
• 51: aşırı akım ya da dalgalanma
• 52: yüksek dc bara gerilimi
• 53: inverter yumuşak başlama hatası

Güneş enerjisi inverteri hakkında detaylı bilgi almak için ilgili sayfamızı inceleyin.

Güneş Paneli Kırılması

Güneş panelleri camları normal camlardan kat kat kalın ve dayanıklıdır. Ancak tek bir noktadan alınabilecek güçlü bir darbe güneş paneli kırılmasına neden olabilir. Güneş panelinde temperli cam kullanıldığı için minik parçalara ayrılır. Fakat EVA hücreler sayesinde kırılan cam parçaları dağılmaz ve bir bütün halinde kalmaya devam edebilir.

Solar Panelde Delaminasyon ve İç Korozyon

Delaminasyon, kapsülleyicinin camdan veya hücreden ayrılmasıdır. Üst tabaka, arka tabaka ve enkapsülan veya enkapsülan ve hücreler arasında olabilir. Hücreden delaminasyon büyük olasılıkla zayıf çapraz bağlanma veya hücre yüzeyinin kirlenmesinden kaynaklanır. Delaminasyon sonucunda oluşan korozyon panel performansını düşürebilir.

GES Ark Arızaları

İki ya da daha fazla iletkenin, iletim sırasında elektrik atlaması, kaçması veya boşalması yüzünden fazla ısınması durumudur. Yangın çıkarma riski vardır. Panellerde redresörleri elektrik kaçağı ve ark arızalarından önleme mekanizmaları vardır. Bu mekanizmalar, ilgili arıza durumunda bilgi verir ve akımı keser. Bu durumla karşılaşıldığında profesyonel yardımla onarım gerekir.

Güneş Paneli Topraklama Arızaları

GES bünyesinde de topraklama düzeneklerinde problemler yaşanabilir. Topraklama arızaları, geçici veya dalgasız güç kaynakları dalgalanmaları, bağlantı bölmesinde aşırı nem artışı, kırık paneller, yırtık kablolar ve kemirgenlerin bağlantı kablolarına zarar vermesi, topraklama arızaları önleme mekanizmalarını devreye sokar. Böylece elektrik çarpmaları önlenir. Tamirat için alanında uzman teknisyenlerden servis desteği gerekir.  

Güneş Paneli Hasar Tespiti

Güneş paneli arızası, profesyonel ekipler tarafından yapılan testler sonucunda anlaşılır. Bu testler de GES denetimleri, test ve ölçümlerinin bir parçası olarak güneş enerjisi şirketleri tarafından sunulur. Aşağıdaki testler, güneş panellerinde meydana gelen tüm arızaların tespit edilmesinde kullanılır:

• Topraklama ve Süreklilik Testleri
• Polarite Testleri
• Voc ve Isc Ölçümleri
• Fonksiyon Testleri
• İzolasyon Testleri
• Termal Kamera İle Elektrik Tesisatı Kontrolü
• PV Modüllerin Termal Kamera ile Kontrolü
• PV Modüller ve Dizileri için I-V Eğrisi Ölçümleri

Solar Panellerde Yangın Riskleri

Güneş enerji sistemleri, uluslararası protokoller gereğince belirli standartlarda üretilir ve yangın riskini minimuma indirecek şekilde tasarlanır. Ancak, yine de elektrik arızaları başta olmak üzere sistemde meydana gelebilecek sorunlar, santralde yangına sebep olabilir. Solar panellerde yangın riskinin önüne geçilmesi için en başta kablo bağlantıları olacak şekilde sistem, belirli periyotlarda termal kameralarla kontrol edilmeli ve gerekli testler yapılmalıdır.

Güneş enerji sistemlerinde yangına yol açabilecek arızalar şu şekilde sıralanabilir:

• Ters akım, arklar (elektrik atlaması), kısa devreler ve topraklama hataları
• Kablo ve izolasyon arızaları (yanlış ya da gevşek bağlantılar)
• Modül çatlamaları
• Inverter’lerde yapılan kurulum hataları
• Güneş panellerinde aşırı ısınma

Güneş Enerjisi Arızası Kiracıya Mı Ait?

Borçlar Kanunu’na göre evde veya evdeki herhangi bir taşınmazda meydana gelen arızalarda, kiracının bir kusuru olmaması durumunda masrafları ev sahibi karşılamak durumundadır. Güneş enerji sistemlerinde meydana gelebilecek arızalarda da kiracının bir kusuru yoksa, masrafı ev sahibi karşılamalıdır.

Güneş Paneli Tamiri Gerektiren Durumlar

Güneş panellerinde meydana gelebilecek farklı arıza tipleri vardır. Bu arızalarında sebepleri farklı olabileceği gibi tamir metotları ve ortaya çıkacak maliyetler de farklıdır. Özellikle yedek parça gerektiren panel camı kırılması gibi durumlarda, yedek parçanın kalitesi de tamir maliyetinde belirleyicidir. İşçilik ücretleri de bölgeden bölgeye farklılık gösterir. Tüm sistemde olduğu gibi güneş paneli tamirinin de alanında uzman kişilerce yapılması gerekir. Olası güneş paneli arızaları ve tamir seçenekleri şu şekildedir:

• Cam kırılması: Güneş panellerinde kullanılan camlar oldukça dayanıklıdır. Ancak ağır bir cismin üzerine düşmesi sebebiyle kırılabilir. Hücrenin zarar görmediği durumlarda yalnızca camın değiştirilmesi gerekir.
• Bağlantı kutusu arızaları: Arızanın tespit edilmesinin ardından bozulan diyotların değiştirilmesi ile sorun çözülebilir. Kutuda erime varsa kutunun tamamının değiştirilmesi gerekir.
• Çerçeve deformasyonu: Güneş panellerini çevreleyen alüminyum çerçevelerin zarar görmesi durumunda çerçevelerin değiştirilmesi gerekir.
• Backsheet deformasyonu: Panelleri dış etkenlerden koruyan backsheetlerin zarar görmesi, zamanla panellerin de zarar görmesine sebep olabilir. Zarar gören backsheetlerin değiştirilmesi gerekir.
• Temas eden hücreler, kusurlu paneller: Üretim ya da montaj hataları sebebiyle ribonlar ve hücreler birbiriyle temas edebilir. Bu durumda temas eden yüzeylerin ayrılması gerekir.
• Hücre bağlantı hataları, kısa devreler: Yangın gibi tehlikeli sonuçlara yol açabilecek arızalardır. Hücreler arasında ve bağlantı kutusuna giden tüm bağlantılar belirli bir prosedüre uygun şekilde ve yalıtkan malzeme kullanımı ile yapılmalıdır.
• Panel bükülmeleri, mikro çatlaklar: Panellerin belirli bir açıdan fazla bükülmesi verimde düşüşe yol açar. Mikro çatlak denilen minik çatlaklar da yine verimi düşürür. Belirli bir seviyedeki bükülmeler ve mikro çatlaklar parça değiştirilmeden tamir edilebilir.

Solar panel tamirinde izlenebilecek temel yöntemler için yazımızı okuyun: Güneş Paneli Tamiri

GES Üretim Sahası Arızaları

Üretim kapasitesi büyük olan santrallerde de çatı GES sistemlerinde bulunan güneş panellerinde görülen arızalarla karşılaşılabilir. Ancak; büyük ölçekli güneş enerji santrallerinde meydana gelebilecek küçük bir arıza, büyük maddi kayıplara yol açar. Bu yüzden GES üretim sahalarında periyodik bakım mutlaka yapılmalıdır. Ayrıca, açık alandaki panellerin belirli aralıklarla temizlenmesi verimin üst seviyede tutulmasını sağlar. Yine periyodik olarak yapılacak testler ile arıza ihtimalinin önüne geçilir.

Güneş Paneli Ömrü

Güneş panellerinin ortalama ömrü 25 yıldır. Elbette bu süre bakım ve onarım ile 30-35 yıla kadar çıkabilir. Ancak, periyodik bakım onarımı ve temizliği yapılmayan panellerin de kullanım ömrü düşer. Yine ilk yıllarda yüzde 95 gibi bir verim ile elektrik üretimi yapan güneş panellerinin verimi de yıllar geçtikçe düşer. Her koşulda verimi etkileyen ve elinizde olan en önemli etken bakım, onarım ve panellerin temizliğidir. Periyodik bakım ve onarım ile güneş panelleri hem uzun süreli kullanılabilir hem de verimde büyük bir düşüş olmaz.