Elektrik Üretiminde Mahsuplaşma

Elektrik Üretiminde Mahsuplaşma Nedir?

Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği kapsamında Elektrik Piyasasında Mahsuplaşma, “belirli bir zaman içerisinde gerçekleşen, tüketim ve üretimin birbirinden  düşürülerek kWh cinsinden net tüketim ya da net üretim değerinin bulunması” işlemine verilen isimdir.

Bir üretim tesisi mahsuplaşma sonucunda; ihtiyaç fazlası olarak şebekeye verdiği elektrik enerjisi tüketimini, aynı ay içerisinde gerçekleştirdiği elektrik enerjisinden mahsup ederek ihtiyaç fazlası elektrik enerjisini görevli tedarik şirketine verir ve bu şekilde ödeme alır. Bu işlem sonucunda görevli tedarik şirketi, mahsuplaşma sonucu ortaya çıkan fazla elektrik tüketimi için kendisine fatura düzenler.

Mahsuplaşma, güneş enerjisi sisteminin maddi faydalarından birisidir. 12.05.2019 tarihi itibariyle yürürlüğe giren yasa kapsamında şirket kurmaya gerek kalmadan tüzel kişilere elektriklerini kendileri üretip satabilme imkanı sağlanmıştır. Aylık mahsuplaşma olarak adlandırılan bu uygulama devlet ile alışveriş imkanı sunar.

• Kurulacak tesislerde yönetmelik kapsamında tüketim ve üretim tesislerinin aynı ölçüm noktasında olması gereklidir. Yani güneş enerjisi santralinin ürettiği elektrik ile tüketim yapılan tesisin çok yakın olması, ölçümün tek noktadan yapılabilmesi için gerekmektedir.
• İşletmeye giren ve geçici kabul alan tesislerde sistem kullanım anlaşmasının 1 ay içerisinde imzalanması gerekir.
• Şebekeden çekilen enerji ile şebekeye verilecek enerji, her ayın 6. günü yapılacak olan hesaplamalarda aylık mahsuplaşmaya tabii olmaktadır.
• Dağıtım şirketleri tarafından tedarik edilen mahsuplaşma çift yönlü sayaç ile sağlanmaktadır.

Faturada yer alan muhtelif mahsuplaşma ne demektir?

Muhtelif mahsuplaşma, müşterinin TL olarak alacağı iadenin yeni oluşan faturasından düşürülen bedeline verilen addır.

Elektrik Faturalarında  Neden Mahsuplaşma Yapılır?

Resmi Gazetede 12 Mayıs 2019’da yayınlanan yönetmelik, cephe ve çatı uygulamalı güneş enerjisine dayalı olan üretim tesislerine yöneliktir. Yani ihtiyaç fazlası olan elektriği satabilmek için tesisi ya çatıya ya cepheye kurmak gerekmektedir. Güneş enerjisi tesisinin arazi üzerine kurulması durumunda herhangi bir mahsuplaşma söz konusu olmaz.

Ticarethane ya da sanayi tüketicisi olanların kurabileceği maksimum güç, faturada yer alan sözleşmede belirtilir. Mesken tüketicilerinin kurabilecekleri maksimum güç çoğunlukla 10 kW olarak belirlenmiştir. Elektrik faturasında bulunan sözleşme gücü 10 kW’ın altındaysa, kurulacak olan tesis faturadaki sözleşme gücü ile sınırlıdır.

Tüzel ya da gerçek kişi olmak, mahsuplaşma esnasında uygulanan yöntemi değiştirmez. Mahsuplaşma işlemine başlamak için öncelikle dağıtım şirketine başvurmak gerekir.

Mahsuplaşma Yapmanın Faydaları Nelerdir?

Mahsuplaşmanın amacı, kurulmuş olan güneş enerjisi tesisiyle ihtiyaç duyulan elektriği çatıdaki tesis ile karşılayarak ihtiyaç fazlasının ise şebekeye verilmesidir. Bu takip, çift yönlü sayaçlarla sağlanır. Tüzel kişilerde dağıtım şirketi tarafından her ay sayaç okuma yapılarak alış ve veriş verileri tespit edilip hesaplanır ve bildirilir. Şebekeye verilen enerjinin kWh cinsinden değeri hesaplanıp güncel fiyattan elektrik alınan dağıtım şirketine fatura kesilir. Mesken abonelerinde ise faturadan düşüş şeklinde görüntülenebilir.

Mahsuplaşmada yapılan yatırımın değeri aylık hesaplanamasa dahi yıl bazında daha net anlaşılmaktadır. Ülkemizde yaz ve bahar aylarında güneşlenme süresi daha uzundur. Kış aylarında durum bunun tam tersidir. Bu demek olur ki yaz mevsiminde dağıtım şirketine kesilen fatura tutarı artarken faturadaki düşüş daha çok olabilir. Kış mevsiminde ise bu oranlardaki azalmalar olasıdır. Hatta yıl bazında yapılan değerlendirme sonucunda faturaların sıfırlandığı dahi görülebilir.

Mahsuplaşmanın diğer bir faydası ise elektrik fiyatlarına gelecek olan zamdan etkilenmeyecek olmaktır. Çünkü dağıtım şirketine ay sonunda keseceğiniz faturanın birim fiyatı ile size dağıtım şirketinin kestiği elektrik fiyatı aynıdır. Elektriğe gelen zam size bir dezavantaj oluşturmaz. Hatta güneş enerjisi tesisinizle ihtiyaç duyduğunuz elektriği kullanmak amorti süresini kısaltarak yapılan yatırımın size daha erken geri dönmesini sağlayacaktır.

Yenilenebilir enerji tesisine sahip olmak ve elektrikte dışa bağımlılığı azaltmak için güneş enerjisi ile mahsuplaşmak en uygun yatırımdır.

Elektrik Üretiminde Mahsuplaşma Nasıl Yapılır?

Aylık mahsuplaşma sistemi aşağıdaki gibidir;

• Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri aylık mahsuplaşma düzenlemesiyle sadece cephe ya da çatı uygulaması olarak gerçekleştirilebilmektedir. Güneş enerjisinin arazi üzerine kurulması durumunda bir mahsuplaşma yapılamamaktadır.
• Yönetmeliğe göre kurulacak tesislerdeki tüketim ve üretim bölümleri aynı dağıtım bölgesinde olmalıdır.
• Sistemin aktif faaliyetine geçmeden öncesinde elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlası kısmı şebekeye verilememektedir.
• İşletmeye giren ve geçici kabul alan tesislerde sistem kullanım anlaşmasının (SKA) bir ay içerisinde imzalanması gerekmektedir.
• Şebekeden çekilen enerji ile şebekeye verilecek enerji, aylık mahsuplaşmaya her ayın altıncı günü yapılan hesaplamalarla tabi olacaktır.
• Şebeke işletmecisinden üreticilerin talebi doğrultusunda bir kez olmak üzere aynı fatura döneminde Üretim Kaynak Belgesi alabileceklerdir.
• Aylık mahsuplaşma sonucunda kurulan elektrik üretim tesislerinde şebekeye enerji verilmesi halinde, ilgili mevzuat uyarınca söz konusu enerji miktarı bedelsiz katkı olarak YEKDEM kapsamında değerlendirilecektir. YEKDEM konusunda daha detaylı bilgi için yazımızı ziyaret edebilirsiniz.
• Devlet on yıl boyunca tüketiciye ihtiyaç fazlası olan elektrik üretimini satın alacağını garanti eder.
• Tüketim ve üretimin aynı noktada olması şartı aranmaksızın kullanıcının güneşe elverişsiz konumda bulunan ve aynı dağıtım bölgesinde olup güneşe elverişli bir konumda yaptıracağı üretimin de mahsuplaşmaya dahil edilmesine imkan sağlar.
• Dağıtım bedeli, üretilen enerjinin şebekeye verilişinde %50 indirimli şekilde uygulanır.
• Mahsuplaşma yapan GES yatırımcılarını elektriğe gelen zam olumlu yönde etkiler.
• Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki yeniliklerin ve kullanımını destekleyici düzenlemelerin artarak devam etmesi beklenmektedir.

Elektrik Üretiminde Mahsuplaşma İçin Neler Gerekir?

Üretim, tüketimden fazla ise ihtiyaç fazlası olan elektrik görevli tedarik şirketince satın alınır. Üretim, tüketimden daha az ise oluşan fark kadar görevli tedarik şirketince elektrik faturası tahakkuk ettirilir.

Aynı ay içerisinde olmak üzere mahsuplaşma sonucu bir üretim tesisi şebekeye verdiği elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlası olan kısmını, tüketimini aynı ay içerisinde yaptığı elektrik enerjisinden mahsup ederek tüketimin ya da üretimin fazla olması kapsamında görevli tedarik şirketine fatura keser. Bunun sonucunda ihtiyaç fazlası olarak şebekeye verdiği elektrik enerjisi için ödeme alır ya da mahsuplaşma sonucunda ortaya çıkan fazla elektrik tüketimi için ilgili tedarik şirketince kendisine fatura düzenlenir.

Sektörde aylık mahsuplaşma uygulaması canlılık kazandıracak gibi görünse de yıllık mahsuplaşma sayesinde yılın bazı aylarında kullanılan âtıl çatıların da görüş olarak pazarın kullanımına açılacağı düşünülmektedir. Özellikle turizm ve tarım gibi mevsimlik işletmelerde yapılan yıllık mahsuplaşma uygulaması ile yıl içindeki tüketim farklılıkları ve mevsimsel üretimden etkilenmeyecektir.

Elektrik üretiminde mahsuplaşmanın yasal süreç aşamaları nelerdir?

Mahsuplaşmada yasal süreç aşamaları aşağıdaki gibidir;

• Çağrı mektubu başvurusu dağıtım şirketine yapılır.
• Başvuru görüşü alınır.
• Olumlu başvuru görüşü olması halinde proje onayı için başvuru yapılır.
• Proje onaylanır.
• Dağıtım şirketi ile bağlantı anlaşması imzalanır.
• Güneş Enerji Santrali kurulumu gerçekleşir.
• Geçici kabul işlemleri yapılır.
• Sistem kullanım anlaşması imzalanır.

Yasal süreçte 1 kW’tan MW’lık projelerde dahil olduğunda hiçbir farklılık bulunmamaktadır. Temelde aynı aşamalar istenmektedir. Dağıtım şirketlerinin isteklerine ya da projenin büyüklüğüne göre evrak süreci çeşitlilik kazanmaktadır. Mahsuplaşmanın gerçekleşmesi adına yasal süreçlerin tamamının sonuçlandırılması gerekmektedir. Sonrasında ise mutlaka dağıtım şirketiyle bir sistem kullanım anlaşması imzalanmalıdır.

‍