UPS Kesintisiz Güç Kaynağı

UPS Kesintisiz Güç Kaynağı

Kesintisiz güç kaynağı, herhangi bir elektrik, elektronik cihazın şebeke beslemesinin kesilmesini, tolerans dışı yüksek veya düşük gelmesini önleyen bir elektronik cihazdır. Kesintisiz güç kaynağının kullanım amacı, üzerinde bağlı bulunan sistemlerin korunması ve şebeke enerjisinin kesilmesi durumunda sistemin beslenmesinin bir süre daha devam ettirilmesidir. Bir sistemin enerji açısından korunması, söz konusu sistemin kabul edebileceği gerilim ve frekans toleransları çerçevesinde beslenmesi anlamına gelir.

Dolayısıyla, kesintisiz güç kaynaklarından beklenen birinci özellik şebeke enerjisini öngören gerilim ve frekans değerlerinde tutarak ayarlanmış bir enerji üretmesidir. Diğeri ise enerjinin kesilmesi durumunda kesinti ve dolayısıyla bilgi kaybına fırsat vermeden desteklemesidir. Kesintisiz güç kaynaklarının bir diğer fonksiyonu ise şebekeden gelebilecek ses ve parazitlerde üzerlerine bağlı bulunan cihazları korumalarıdır.

Dilerseniz Güç ve Elektrik Birimleri sayfamıza göz atarak bu yazıdaki terimler konusunda detaylı bilgi edinebilirsiniz.

UPS Nedir?

Kesintisiz güç kaynağı anlamına gelen UPS,  bilgisayarlar, sunucular, ağ ekipmanları gibi elektronik cihazların ani elektrik kesintilerinde ya da düşük gerilimlerde zarar görmemesi için kullanılan bir cihazdır. UPS cihazı, şebekeden gelen elektriği önce bir batarya sistemine yollayarak burada depolar ve cihazlara gerektiğinde bu depodan elektrik sağlayarak çalışır. Bu sayede elektrik kesintisi olsa bile cihazlar normal bir şekilde çalışmaya devam eder. Özellikle sunucu odalarında kullanılan UPS cihazlarının kullanım amacı, cihazların zarar görmesini önlemenin yanı sıra iş kesintilerinin önüne geçmek ve kullanıcıların verilerini kaybetmesini engellemektir.

UPS Kesintisiz Güç Kaynağı Kaç Saat Çalışır?

1 kVA UPS modelleri; 0,9 çıkış güç faktörü ile 900 Watt gücünde gerçek online yapıda üstün teknoloji ürünü bir Kesintisiz Güç Kaynağıdır.

1 kVA (900 watt) yükünüzü 5 dk. ile 12 saat besleyebilir.

1 kVA UPS (900 Watt UPS) : 6 hatta 7 adete kadar LCD monitörlü PC bağlayabilirsiniz.

2 kVA UPS (1800 Watt UPS) : 12 hatta 15 adete kadar LCD monitörlü PC bağlayabilirsiniz.

3 kVA UPS (2700 Watt UPS) : 18 hatta 23 adete kadar LCD monitörlü PC bağlayabilirsiniz.

‍

UPS Kesintisiz Güç Kaynağı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kesintisiz güç kaynakları temel olarak elektrik kesintilerinde ve voltaj frekans dalgalanması gibi düzensizliklerde bağlı bulunduğu cihazları koruma görevi üstlenir. Bu rehberimizde kesintisiz güç kaynaklarını yakından tanıyor ve satın alma sürecinde göz önünde bulundurmamız gereken temel kriterleri inceliyoruz.

Özellikle bilgisayar kullanımında UPS, donanımının yanı sıra, yazılımları da koruyucu bir özellik taşıyor. Herhangi bir çalışma anında aniden kesilen elektrik nedeniyle herhangi bir işinizin yarım kaldığını ya da oluşan hataları gidermek için ne kadar emek ve para harcadığınızı düşünün. KGK kullanımı ile elektrik kesintilerinde veya düzensizliklerinde bilgisayarlarınızı çalıştırmaya devam edip uygulamalarınızı kullanabilir, işinizi tamamlayabilirsiniz.

Sadece elektrik kesilmesi bilgisayar kullanıcıları için sorun oluşturmaz. Şebeke voltajı Türkiye için 220 volt dense de aslında çeşitli sebeplerle bu gerilim artabilir, azalabilir, yani şehir şebekesinden her zaman düzenli olarak 220 voltluk gerilim alamayız. Fırtınalı havalarda elektrik direklerinin yıkılıp tellerin kopması, trafoya veya yakınlardaki bir elektrik kaynağına yıldırım düşmesi gibi doğal olayların yanında, sanayi bölgelerinde bulunan makinelerin çektiği yüksek akım, şebeke enerjisinde bozulmalara sebep olur. Elektrikle çalışan hassas cihazlarımız, örneğin bilgisayarımız, belirli toleranslar içinde kalan bozulmaları kabul eder. Fakat kabul edilebilir limitlerin aşılması ile birlikte bilgisayarlarımızda arızalar oluşması kaçınılmazdır. Bütün bu olumsuzluklarla karşılaşmamak için kesintisiz güç kaynağı kullanılmalıdır.

İdeal bir elektrik şebekesinde, 220 volt’luk cereyan sürekli olarak mevcut bulunmalı, buna herhangi bir parazit karışmamalı ve voltaj değişmemelidir. Ancak ideal olan bu şebeke gerilimi ülkemizde hemen hemen hiç sağlanamaz. Evlerimizdeki elektrik prizleri sadece bilgisayarlarımız için değil diğer hassas elektronik cihazlar için de tehlike arz eder. Meydana gelen elektrik kesintileri ve voltaj düşmeleri bilgisayarlarımızın ve monitörlerimizin ömrünü kısaltır. Monitörlerimizde zaman zaman meydana gelen dalgalanmaların ve çizgilerin nedenini merak ettiniz mi? Bunun sebebi, genellikle şebeke cereyanındaki problemlerdir. Buradan bilgisayarlarımızın fişe takılı olduğu her dakika öngörülenden daha çabuk yaşlandığı sonucunu çıkarabiliriz.

Vücudumuzdaki statik elektrik ile kolayca bozulabilen elektronik devrelerin, ani akım değişikliklerinden ve dalgalanmalardan nasıl etkilenebileceğini tahmin etmek zor değil. Kaliteli bir güç kaynağının kullanılmadığı makinelerde karşınıza çıkabilecek tek sorun elektriğin kesilmesi olmayacaktır. Elektrik kesilmeleri sadece gözle görülen taraftır, problemlerden bir tanesi de elektrik şebekesinden gelen elektriğin düzensizliğidir. Bu düzensizlik yüzlerce dolar yatırdığınız donanımızı görünürde hiçbir sebep yokken bozacak kadar tehlikeli olabilir.

KGK ya da UPS (Kesintisiz Güç Kaynağı – Uninterruptible Power Supply) olarak isimlendirilen donanımlar, kendilerine bağlı olan elektrikli cihazları, şebekeden gelen parazit ve dalgalanmalara karşı korur. Aynı şekilde elektrik kesintisi sırasında içindeki aküyü devreye sokarak size kesintisiz çalışma imkanı sağlar. Burada önemli bir noktayı tekrarlamakta fayda görüyoruz; kesintisiz güç kaynaklarının asıl görevi, cihazınızın kesintiye uğramadan, güvenli bir şekilde

kapatılmasına olanak sağlamak ve şebeke geriliminden doğabilecek her türlü tehlikeye karşı donanımızı korumak olmalıdır.

Kaliteli bir UPS’de Aranacak Özellikler

Şebekedeki kesinti ve gerilim düşme sorunlarına çözüm getirmelidir.

• Sürekli güç ve filtreleme sağlamalıdır.
• Anlık aşırı gerilim yükselmelerini (peak) yok etmelidir.
• Şebeke gerilimindeki gürültüleri (parazit) ortadan kaldırmalıdır.
• Aşırı yüklenme ve akü zayıflaması için koruma sağlamalıdır.
• Gelişmiş modellerde mutlaka ağ üzerinden izlenebilme ve kontrol edilme özellikleri aranmalıdır. Uygun yazılımlar yardımıyla Novell, Windows NT, Windows95 / 98, MS-DOS, Unix ve IBM AS400 işletim sistemleri tarafından erişilebilen bir KGK, tercihen şu bilgileri rapor edebilmelidir;

             a) Giriş – Çıkış gerilimleri / Akımları

             b) Yük yüzdesi

             c) Akü ısısı / Yedekleme süresi

             d) Ağ üzerinden veya otomatik kapama.

UPS Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Giriş gerilimi değişim aralığı
2. Çıkış gerilimi sürekliliği
3. Aşırı yüklenme koruması
4. Kısa devre koruması
5. Şebeke gürültüleri izolasyonu
6. Yüksek güvenilirlik ve düşük arıza
7. UPS çıkış gücü
8. Destekleme süresi
9. TÜV, UL, EMI, FCC uyumluluğu
10. Büyük üretici firma ve sürekli servis
11. Yerli üretim ise TSE, ithal üretim ise, ISO 9001 vb. kalite belgelerini mutlaka arayın
12. Akü tercihlerinizi uzun ömürlü seçeneklerden yana kullanın.

UPS Kesintisiz Güç Kaynağı Kullanım Alanları

• Ev ve işyerlerindeki kişisel bilgisayarlar.
• Jeneratör destekli çok kullanıcılı bilgisayar sistemleri.
• Düşük kapasiteli kartlı geçiş ve kapı kontrol sistemleri.
• Elektronik terazi, yazar kasalar ve pos cihazları.
• Acil aydınlatma üniteleri.
• Şebeke izolasyonu gerektirmeyen ve aşırı kritik olmayan düşük güçlü sistemlerin beslemelerinde kullanılabilir.

UPS Güç Kaynağı Kaç Wattlık Olmalıdır?

Cihazların gücü W cinsinden ölçülürken UPS’lerin sağlayabileceği güç VA cinsinden ifade edilir. VA, görünür güç anlamına gelirken W, gerçek gücü gösterir. Görünür güç ve gerçek güç arasındaki dönüşüm aşağıdaki formül yardımıyla yapılabilir.

Görünür güç (VA) = Gerçek güç (W)/Güç faktörü (pf)

Eğer cihazların güç faktörünü bilmiyorsanız (çoğu kullanıcı bilmez) bunu 0,7 olarak alabilirsiniz. Buna göre UPS’in maksimum kapasitesini 0,7 sayısıyla çarparak ne kadar güce kadar cihazları çalıştırabileceğini hesaplayabilirsiniz.

Gerçek güç (W) = Görünür güç (VA) x 0,7

Buna göre; maksimum gücü 3.000 VA olarak belirtilen bir UPS, yaklaşık olarak 2.100 W’a kadar güç sağlayabilecektir. Diğer bir deyişle; 2.100 W’lık bir cihazı çalıştırmak için en az 3.000 VA güce sahip bir UPS gereklidir.

Ev İçin UPS Güç Kaynağı

UPS, elektrik kesintisi, ani voltaj dalgalanmaları ve şebeke sorunları gibi beklenmedik durumlarda kesintisiz güç kaynağı sağlar. Bu sayede elektrikli aletlerinizde hasar oluşması gibi durumların önüne geçmiş olursunuz.

Ani yük değişimlerine hızlı bir cevap verir.

Kesintisiz çalıştıkları için tüm elektrikli aletlerinizde kullanabilirsiniz.

Bazı cihazlar için kritik öneme sahip olan elektrik kesintisine duyarlı işlemler için de UPS cihazları kullanılır. Örneğin, hastanelerde veya diğer acil durum hizmetlerinde veya evde baktığınız hastanızda güç kaybı gibi bir durumun yaşanması ciddi sonuçlar doğurabilir. UPS, bu gibi durumlarda güvenlik açığını azaltır.

Elektrikli Ev Aletlerinin Elektrik Tüketimi isimli yazımız, size bu konuda fikir verebilir.

Ofis İçin UPS Güç Kaynağı

Ev için geçerli olan ilk madde ofis ortamında da geçerlidir, ani dalgalanmalar elektrik kesintisi gibi durumlarda hasarın önüne geçmek için size gerekli zamanı sağlar.

UPS, veri merkezleri veya sunucular gibi kritik sistemler için kullanıldığında, veri kaybını önler. Elektrik kesintisi durumunda bile bu sistemlerin çalışmasını sürdürür ve verilerin kaybolmasını engeller.

UPS, iş sürekliliği için son derece önemlidir. Özellikle işletmelerin ve ofislerin iş sürekliliğini sağlamak için kritik sistemlere ihtiyacı vardır. UPS, işletmelerin çalışmasını sürdürmesine yardımcı olur ve iş kesintilerini önler.

UPS Güç Kaynağı Çeşitleri

Çalışma ve kullanım şekillerine göre birbirlerinden ayrılmaktadırlar. Üç ana gruptan oluşurlar. Bunlar; Line-Interactive UPS, Online UPS, Off-Line UPS şeklindedir.

• Line-Interactive UPS; şebeke üzerinden gelen elektrik varsa şebekeyi ayarlayarak yüke vermektedir. Şebeke kesildiği anda kesintisiz güç kaynağı moduna geçerek, kısa süreli besleme yapan bir modeldir.

• Online UPS; elektriğe uygun olan değerler üzerindeyse elektriği doğrudan şebekeye bağlamaktadır. Fakat değerlerde farklılık olduğu sırada kesintisiz güç kaynağından beslenerek çalışan bir UPS modelidir.

• Offline UPS; şebeke elektriği üzerinden daima kesintisiz güç kaynağı alarak, şebeke gerilimi var ise akülerini şarj ederek kullanım imkanı sunan bir çeşididir

Online UPS

OnLine UPS’lerde şebekede enerji olsun ya da olmasın yük sürekli olarak evirici üzerinden beslenir.

Şebekede enerji olduğu sürece hem aküler şarj edilir, hem de şebeke ile aynı frekansta çalışan evirici yardımıyla yük beslenir.

Şebekede kesinti olması durumunda aküden aldığı enerjiyi yüke aktarır. Yükün bu biçimde beslenmesi sırasında şebekeden veya aküden besleniyor olması UPS çıkış gerilim kalitesi ve sürekliliğini değiştirmemektedir.

Son teknoloji ürünler hep OnLine UPS mantığı ile üretilmektedir.

Online UPS sistemleri, motor-jeneratör uygulamaları gibi dengesiz frekansın sorun olduğu alanlarda da kullanılabilir.

Ayrıca aşırı yüklenme, aşırı ısı, kısa devre gibi UPS üzerinde oluşan herhangi bir arıza durumunda yük Statik Anahtarlar üzerinden kesintisiz olarak şebekeye aktarılır.

En iyi çıkış OnLine UPS sistemlerinde elde edilir. Çünkü şebeke arıza durumu hariç daima AC/DC/AC dönüşümü ile yüke enerji sağlar. Çıkış bu yüzden Off Line ve Line Interactive UPS sistemlerinden daha iyidir.

Offline UPS

Offline UPS (Stand-By UPS)’lerde şebekede enerji bulunduğu sürece yük şebekeden beslenir, ancak evirici hazır bekletilir ve şebekede enerji kesildiği anda devreye girerek yükü beslemeye devam eder.

Offline UPS’ler tercih edilirken şebeke kesintisi durumunda devreye girme süresi en kısa olanı tercih edilmelidir.

Daha çok tek kullanıcılı bilgisayar sistemleri ve çok hassas olmayan elektronik cihazlar için uygundur.

Line-Interactive UPS

Line-Interactive UPS’lerde şebeke varken evirici pasiftir ve bu durumda şebeke gerilimini regüle eden kısım ve akü şarj birimi aktiftir.

Akü grubu ve evirici kısmı, şebeke enerjisi kesildiğinde devreye girer ve aküler üzerinden yükü besler.

Akülerin doldurulması şebekenin normal olduğu durumda eviricinin ters yönde işletilmesiyle sağlanır.

Şebeke hatası oluştuğunda Statik Aktarım Anahtarı açılır ve güç akışı akülerden UPS çıkışına doğru akmaya başlar.

Çıkışa bağlı olan düşük anahtarlama geçişi özellikli regülasyon sistemi sayesinde gerilim düzenlemesi sağlanır ve gerçek düşük şebeke geriliminde (Brownout) de UPS’in çalışması sağlanır.

Aksi halde UPS anahtarlarının aküden çalışma durumuna geçirilir. Bu durum UPS’in çok zayıf şebekelerde de çalışabilmesine imkan vermektedir.

Line-Interactive UPS'ler piyasada özellikle voltaj regülasyonlu UPS olarak bilinmektedir.

Bu doğrudur ancak; line-interactive UPS'lerin birçoğu giriş gerilimini belirli toleranslar içerisinde kaldığı sürece olduğu gibi çıkışına yani yüke vermektedirler.

Bu toleranslar cihaz üreticilerinin tercihine bağlı olarak değişebilmekle birlikte genel olarak 200 VAC ile 235 VAC aralığında oynamaktadır. Bu durum hassas cihazlar için oldukça önemli bir risktir.

UPS Güç Kaynağı Markaları

UPS için seçebileceğiniz birçok marka mevcuttur. Bunlarıdan bazıları;

• Tunçmatik
• Schneider
• APC
• Makelsan
• Inform
• Mexxsun
• Tommatech
• Omron

gibi markalar en çok öne çıkanlardır. İhtiyacınıza ve kullanım alanınıza göre en uygun olanını seçebilir, zorlanırsanız alacağınız yerden destek isteyebilirsiniz.